Görüşlerinizi Paylaşın

Sirkadiyen Ritim Uyku Bozuklukları

Sirkadiyen Ritim Uyku Bozuklukları

Sirkadiyen ritim, günün 24 saatte bir tekrarlanan doğal uyku-uyanıklık döngüsüdür. Bu döngünün bozulması, sirkadiyen ritim uyku bozukluğudur. Sirkadiyen ritim bozukluğu, gündüz uykululuğundan depresyona kadar değişen semptomlara neden olabilir. Sirkadiyen ritim, aydınlık ve karanlık, yemek zamanlaması veya fiziksel aktivite gibi çevresel faktörlerden etkilenmektedir. Beyniniz çevrenizden sinyaller alır ve belirli hormonları harekete geçirir. Vücut ısınızı değiştirir ve metabolizmanızı sizi uyanık tutmak veya uykuya dalmanız için düzenler. Dış etkenler veya uyku bozuklukları nedeniyle sirkadiyen ritimde bozulmalar meydana gelebilir. Sağlıklı alışkanlıkları sürdürmek, vücudunuzun bu doğal ritmine daha iyi yanıt vermenize yardımcı olacaktır.

Sirkadiyen ritim uyku bozukluğunun belirtileri nelerdir?

Sirkadiyen ritim uyku bozukluğu hayatınızın birçok yönünü etkileyebilir. Her bozukluk tipinin kendine özgü semptomları vardır. Sirkadiyen ritim uyku bozukluğu olan kişilerde şu semptomlardan bir veya daha fazlası görülebilir:

  • Uykuya dalmakta zorluk
  • Uykuda kalma zorluğu
  • Uyuduktan sonra tazelenmiş hissetmemek
  • Daha az uyanık hissetmek
  • Hafıza sorunları

Sirkadiyen ritim nasıl çalışır?

Sirkadiyen ritim, vücuttaki dört biyolojik ritimden biridir. Vücudunuzun sirkadiyen ritmini oluşturan birkaç bileşen vardır. Beyninizdeki hücreler ışığa ve karanlığa tepki verir. Gözleriniz ortamdaki bu tür değişiklikleri yakalar ve ardından farklı hücrelere ne zaman uykulu veya uyanık olunacağına dair sinyaller gönderir. Bu hücreler daha sonra beynin diğer bölümlerine sinyal gönderir ve bu da sizi daha yorgun veya uyanık yapan diğer işlevleri etkinleştirir.

Melatonin ve kortizol gibi hormonlar sirkadiyen ritminizin bir parçası olarak artabilir veya azalabilir. Melatonin uyku yapan bir hormondur ve geceleri daha fazla salgılanır. Kortizol ise uyanıklık sağlar ve gündüzleri daha fazla salgılanır. Uyanıklık ve sirkadiyen ritimde rol oynayan diğer hormonlar şunlardır: vazopresyon, asetilkolin, insülin ve leptin.

Vücut ısısı ve metabolizma, sirkadiyen ritminin bir parçasıdır. Uyurken ateşiniz düşer, uyanık olduğunuz saatlerde yükselir. Metabolizmanız ise gün boyunca farklı hızlarda çalışır. Diğer faktörler de sirkadiyen ritminizi etkileyebilir. Ritminiz çalışma saatlerinize, fiziksel aktivitenize, stres ve kaygınıza ve yaşam tarzı biçiminize göre değişir. Yaş, sirkadiyen ritminizi etkileyen bir diğer faktördür. Bebekler, gençler ve yetişkinlerin sirkadiyen ritimleri farklıdır.

Sirkadiyen ritim uyku bozukluklarına ne sebep olur?

  • Işığa maruz kalma
  • Geceleri kafein almak
  • Birden fazla zaman diliminde seyahat etmek
  • Gece yarısı yapılan sosyal aktiviteler
  • Fiziksel aktivite seviyeleri
  • Tıbbi durumlar
  • Düzenli olarak alkol veya kafein içmek
  • Geceleri TV ve akıllı telefon gibi cihazları kullanmak
  • Günün doğal ışığına ve karanlık saatlerine aykırı gece veya düzensiz saatlerle çalışma vardiyaları
  • Bazı ilaçlar
  • Stres
  • Ruh sağlığı koşulları
  • Beyin hasarı,bunama, kafa yaralanmaları gibi sağlık durumları
  • Kötü uyku alışkanlıkları
  • Düzenli bir uyku programına sahip olmamak
  • Gece geç saatlerde yemek yemek veya içmek
  • Rahat bir uyku alanına sahip olmamak

Sirkadiyen ritim sağlığınızı nasıl etkiler?

Sirkadiyen ritminizi korumak sağlığınız için çok önemlidir. Sirkadiyen ritminizde bir aksama yaşarsanız veya uygun miktarda uyku almakta zorlanıyorsanız, sağlığınız üzerinde hem kısa hem de uzun vadeli etkiler yaşayabilirsiniz. Sirkadiyen ritminizin bozulması, uzun vadede vücudun çeşitli bölgelerinde (organlar, kardiyovasküler sistem, metabolizma, mide bağırsak sistemi ve deri gibi) sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca, obezite ve zihisel sağlık koşulları için de risk teşkil edebilir.

Sirkadiyen ritminizde kısa süreli kesintiler şunlarla sonuçlanabilir:

  • Hafıza sorunları
  • Enerji eksikliği
  • Yara iyileşmesinde gecikme
  • Sindirim ve bağırsaklarla ilgili problemler
  • Vücut ısınızdaki değişimler

Doktora ne zaman başvurmalısınız?

Bu sorunlardan birini uzun süre yaşıyorsanız, doktorunuza başvurmanız gerekebilir.

  • Her gece yeterli uykuya ulaşmakta sorun yaşıyorsanız
  • Geceleri birkaç kez uyanıyor ve kaliteli uyku alamıyorsanız
  • Uyanmakta zorluk çekiyorsanız
  • Uyanma saatlerinde aşırı yorgun hissediyorsanız

BLOG

TÜMÜNÜ GÖR

İÇİN TEKLİF AL