Bize Ulaşın Görüşlerinizi Paylaşın
Randevu Al
Prof. Dr. Alev Leventoğlu Logo

Bunama (Demans), Alzheimer

Alzheimer Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemi Var mıdır?

Alzheimer Hastalığı Demansın (Bunamanın) en sık nedeni olup geri dönüşü olmayan ilerleyici bir hastalıktır. Bunama zihin işlevlerinde kaybı niteleyen bir kelimedir. Zaman içinde hastaların bellek kapasitelerinde azalmalar olur ve mantıklı düşünme, öğrenme ve iletişim kurabilme yetenekleri bozulur. Kişilik değişiklikleri ve diğer psikolojik sorunlar eşlik edebilir. Nöron adı verilen beyin temel yapı taşı olan hücrelerin, özellikle bellekle ilgili ana yapıları daha fazla etkilenerek belirtilerin oluşmasına sebep olur.

Alzheimer Hastalığı

Alzheimer Hastalığı Demansın (Bunamanın) en sık nedeni olup geri dönüşü olmayan ilerleyici bir hastalıktır. Bunama zihin işlevlerinde kaybı niteleyen bir kelimedir. Zaman içinde hastaların bellek kapasitelerinde azalmalar olur ve mantıklı düşünme, öğrenme ve iletişim kurabilme yetenekleri bozulur. Kişilik değişiklikleri ve diğer psikolojik sorunlar eşlik edebilir. Nöron adı verilen beyin temel yapı taşı olan hücrelerin, özellikle bellekle ilgili ana yapıları daha fazla etkilenerek belirtilerin oluşmasına sebep olur.

Hastalık ile ilgili en önemli risk faktörü yaştır ve yaşlanma kaçınılmaz bir durumdur. Günümüzde tüm dünyada en hızlı artan yaş grubunu 65 yaş ve üstü kişiler oluşturmaktadır. Alzheimer hastalığının görülme sıklığı yaş ile artmaktadır (65 yaş üstü 100 kişiden 8'inde Alzheimer hastalığı görülmektedir). Yirmibirinci yüzyılda doğal, sosyal veya ekonomik felaketlerle karşılaşılmazsa hastalığın görülme sıklığı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artacaktır. Günümüzde Türkiye’de 300 bin civarında Alzheimer hastası olduğu düşünülmektedir.

Hastalık Neden olmaktadır?

Alzheimer hastalığı henüz nedeni tam aydınlatılamamıştır. Ancak beyin hücrelerinin programlanandan daha erken ölmesi nedeniyle olduğu bilinmektedir. Yaşla beraber her kişide beyin hücre ölümü olmaktadır ama Alzheimer hastalığında bu süreç çok hızlı ve erken olmaktadır. Hücre ölümüyle birlikte beyin normalden küçülmeye başlar. Zamanla hücreler arasındaki ilişkiler bozulur. Bunların sonucu olarak zamanla kişinin davranışlarında bozukluklar oraya çıkar. Bu tablo geriye döndürülemez bir şekilde ilerler. Alzheimer hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir, bir kanser hastalığı değildir. Çok nadir (yaklaşık 100 hastanın 5'inde) olmakla birlikte genetik geçişli formları da mevcuttur ama bunlara nadir rastlanmaktadır.

Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de bir takım risk yaratan durumlar günümüzde tanımlanmıştır. Bazı faktörler değiştirilemez, bazıları değiştirilebilir risk faktörleridir.

Değiştirilemeyen risk faktörleri;

  • Yaş
  • Cinsiyet
  • Aile öyküsü
  • APOE4 taşıyıcılığı

Değişirilebilir risk faktörleri;

  • Geçmişte depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar
  • Damar hastalıkları (Kalp krizi, tansiyon yüksekliği, Kolestrol yüksekliği...) değiştirilebilir faktörler
  • Geçmişte ciddi kafa yaralanmaları
  • Düşük eğitim düzeyi
  • Psikolojik rahatsızlıklar

Hastalık başladıktan sonra ilerleyicidir. Ortalama süre 8 yıldır. Hastalığın ilerleyişi kişiye göre değişmektedir. Bazı hastalarda çok yavaş ilerlerken bazı hastalarda kısmen daha hızlı ilerlemektedir.

Hastalık seyrine göre erken, orta ve ileri evre olarak 3 evreye ayrılabilir.

Bulgular

Hastalığın olmazsa olmaz özelliği unutkanlıktır. Yaşlılıktaki her türlü unutkanlık değerlendirmeyi hak eder. Önemli olan doğal yaşlılık unutkanlığı ile hastalık belirtisi olan unutkanlıkların birbirinden ayrılmasıdır. Bu ayrım hastanın muayenesi, hasta yakınlarının verdiği bilgi, beyin işlevlerini değerlendiren nöropsikolojik değerlendirme ve gerekirse diğer yardımcı tetkiklerin (MR, BT, kan testleri....) bir araya getirilerek yorumlanmasıyla yapılmaktadır. Bu nedenle hastalarda nörolojik muayenenin ve değerlendirmelerin bir nöroloji uzmanı tarafından yapılması ve hastaların düzenli takiplerinin yapılması gerekmektedir.

Alzheimer hastalığında başlangıçta hafif bir unutkanlık vardır. Başlangıç döneminde hastalar bakkaldan alacaklarını yada günlük yaşamda rutin yapıklarını yapamama, eşyalarını unutma yakınmaları olur. Bazı hesaplamaları yapamaz, şüphecilik olabilir. Eskiden alışveriş listesi yapmayan bir kişi bu durumu bertaraf etmek için liste tutmaya başlayabilir veya çeşitli notlar alamaya başlayabilir.  Zamanla unutkanlık giderek artar ve hasta yeni olayları hiç kaydedemeye başlar. Yakınlarının, torunlarının isimlerini unutabilir. Koyduğu eşyaların yerini hatırlamaz. Zamanla hastalar daha önceden olmayan bir şekilde içlerine kapanabilir, isteksiz, şevksiz görülebilirler. Hobilerini terk edebilir, Karmaşık alet kullanımı zorlaşır. Para hesabında güçlük olabilir. Bankamatikten para çekmek hastalar için çok zor bir şey haline gelebilir. Bunlar ile beraber bir takım psikiyatrik bulgular da olabilir. Hastalar olmayan şeylerden bahsedebilir, onları gördüğünü, işittiğini söyleyebilir. Buna karşın hasta geçmişini özellikle de gençliğini çok rahat hatırlar ve anlatır. Eğer unutkanlığı olan bir yaşlı iyi bildiği yolları bulamıyorsa, daha önceden dolaştığı yerlere artık gidemiyorsa, evin yolunu bulamayıp kayboluyorsa ya da evin yolunu aramaktan dolayı eve geç geliyorsa, evin içinde odaları karıştırıyorsa, bunlar Alzheimer hastalığı ile ilişkili bulgular olabilir.

Hastalık başlangıçta sinsi bir unutkanlıkla başlayabileceğinden yaşlılıkta izlenen unutkanlık NORMAL OLARAK GÖRÜLMEMELİDİR. Gençlerde görülen unutkanlığın altından ise sıklıkla modern yaşam tarzının getirdiği ruhsal sıkıntılar ve hastalıklar (depresyon, anksiyete, uyum bozukluğu gibi) çıkmaktadır. Bazı vitamin eksiklikleri, özellikle B12 vitamin ve folat eksikliği ile tiroid hormon bozuklukları da unutkanlığa neden olabilir ve araştırılması gerekli olabilir. Günümüzde özellikle çalışan kişilerde unutkanlık şikayetine sık rastlanmaktadır.

 

BLOG

İÇİN TEKLİF AL