Baş Ağrıları, Migren, Baş Dönmeleri ve Diğer Baş Ağrısı Nedenleri Nelerdir? 

Baş ağrıları, Migren, Baş dönmeleri ve diğer Baş ağrılarının nörolojik nedenleri olabilir. Baş ağrısı toplumda en sık görülen yakınmaların başında gelir ve toplumun %90’nın da görülür. Bu ağrıların çoğunu migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur.

Doğrudan doğruya baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkan, başka bir hastalıkla ilişkisi olmayan baş ağrılarına primer baş ağrıları denir. Bunlar; migren/ gerilim tipi/ küme baş ağrılarıdır.

Sekonder baş ağrıları ise %10 oranında görülen, nedeni belli bir hastalığa bağlı olarak özellikle beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan baş ağrılarıdır.

Migrenin özellikleri nedir?

• Genelde ağrı başın tek tarafındadır
• Ağrı zonklayıcı özellikte, orta veya şiddetlidir
• Bulantı, kusma olabilir
• Krizler (atak) halinde gelir
• Ağrı 4 ila 72 saat sürer
• Ağrı başlangıcında görme bozuklukları olabilir (auralı tipinde)
• Baş hareketleri ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar
• Işıktan ve sesten rahatsız olabilir

Aura; Migrende ağrı başlamadan önce rastlanan çoğu görmeyle ilgili olan belirtilerdir. Parlak ışıklar, zig zag çizgiler ya da görmenin bulanıklaşması, bir alanda veya bir bölgede görme kaybı olabilir. Ayrıca kolda, bacakta uyuşma, baş dönmesi, konuşmayla ilgili bozukluklar da görülür. Bu belirtiler yaklaşık 20–30 dakika sürer ve ardından sıklıkla ağrı başlar.

Migrenin nedeni biliniyor mu?

Çevresel faktörler, genetik olarak yatkın kişilerde beyinde bir aktivasyon yaratırlar. Bu aktivasyon, beyin damarlarında genişleme yapar ve kimyasal maddeler açığa çıkar. Bunlar sinirleri uyararak ağrıya neden olurlar.

Migren çocukluklarda da görülür mü?

Tüm migrenlilerin %10 -15 kadarında hastalık çocukluk çağında başlar. Migrenin çocukluk çağında görülme oranı ise %3- 5 kadardır. Bu rakam ergenlikten sonra %10’ların üstüne çıkar. Uyku düzensizliği, uyuma güçlüğü, nedensiz kusmaları, alerjisi, araba tutması olan çocuklarda ileride migren gelişme olasılığı daha fazladır.

Migreni tetikleyen faktörler nelerdir?

• Yükseklik değişiklikleri
• Hava kirliliği, sigara dumanı
• Parlak ışık veya titreyen ışık
• Yüksek ve devamlı gürültü
• Parfüm kokusu, kuvvetli diğer kokular ve kimyasal maddeler
• Hava durumundaki değişiklikler (basınç, sıcaklık ve nem değişikliği, lodos)
• Mevsimsel değişiklikler (sonbahar ve ilkbahar en kötü zamanlar)
• Açlık, öğün atlama
• Çok ya da az uyuma, uyku düzenindeki bozukluklar
• Uçak yolculukları
• Doğum kontrol hapları
• Kadınlarda hormonal değişiklikler (adet dönemi)
• Bazı yiyecek ve içecekler (çikolata, kabuklu kuruyemiş, kırmızı şarap vb)

Migreni tetikleyen faktörler arasında pek çok besin sorumlu tutulmaktadır. Ancak, her hastada migren ağrısını arttıran yiyecek farklı olabilir. Önemli olan kişinin ağrısını tetikleyen maddeyi kendisinin bulup, keşfetmesidir.

Migren kadınlarda niçin daha fazla?

Bu, kadınların hormonal düzeniyle ilgili bir durumdur. Menopozdaki kadında migren krizleri seyrekleşir. Hamilelikte de 3 ile 9’uncu aylar arasında migren krizleri azalır.

Migrende kalıtımın etkisi var mı?

Migrenlilerin yakın akrabalarında migren olma olasılığı yüksektir. Genetik bozukluk migrenin sadece bazı özel tiplerinde gösterilebilmiştir.

Gerilim tipi baş ağrısını migrenden nasıl ayırt edebiliriz?

• Gerilim tipi baş ağrısı çoğunlukla stresten kaynaklanır
• Tüm başı tutabilir. Başın arkasından önüne yayılma gösterir
• Çok nadir tek taraflı olabilir
• Bulantı olabilir ama kusma görülmez
• Bir hafta - 15 gün ağrıyla (hafif) geçer
• Ağrı kriz şeklinde olmaz
• Ağrı başlamadan önce görme bozuklukları olmaz
• Hareket etme ağrıyı arttırabilir

Migrende tedavi nasıl olmalıdır?

Migrende atakları tetikleyici faktörleri azaltmak ve bu sayede sinir sistemindeki hassasiyeti ve ağrı sırasında ortaya çıkan damar ve damar çevresindeki olayları baskılamak gerekir. Eğer hastanın ağrıları ayda bir iki kez görülüyorsa sadece atak sırasında tedavi önerilir. Bu durumda ağrı şiddetlenmeden önce tedaviyi almak gerekir. Ağrı sıklığı daha fazla ise profilaksi denilen atak sıklığını ve şiddetini azaltacak, ağrıyı önleyecek tedavi planlanmalıdır.

Sürekli baş ağrıları neden olur?

Sürekli ağrılarda altta yatan başka bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Daha önce periyodik gelen ağrıları olan hastalarda ağrılar süreklilik kazanmışsa hastanın çok sayıda ağrı kesici kullanmış olması, ya da altta psikolojik nedenlerin var olabileceği olasılığı düşünülmelidir.

İleri yaşlarda görülen baş ağrılarının nedenleri nelerdir?

İleri yaşlarda başlayan baş ağrılarında öncelikle altta yatan bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Migren yaşla birlikte azalma gösteren bir hastalıktır. %2 oranında ileri yaşlarda başlayabilir. Özellikle ileri yaşta başlayan ve baş ağrısı nedeni olan iki hastalık temporal arterit (özel bir damar iltihabına bağlı baş ağrısı) ve hipnik (gece gelen) baş ağrılarıdır. Bu nedenle 50 yaş üzerindeki bir hastada yeni ortaya çıkan baş ağrıları varsa mutlaka doktora danışılmalıdır.

Başı ağrıyan hasta ne zaman mutlaka doktora başvurmalı?

Ağrı sürekli ve artan şiddette ise

• İlk kez ağrıyla tanışan kişinin yaşı 10’un altında, 50’nin üstündeyse,
• Daha önce mevcut olan ağrının şiddeti, şekli değiştiyse, tedaviye cevap vermiyorsa,
• Baş ağrısı şimdiye kadar hayatında karşılaştığı en şiddetli ağrıysa ve ağrı bir fiziksel aktivite sırasında (ağır bir yük kaldırmak, cinsel ilişki) ortaya çıkmış ve şiddetini arttırmışsa,
• Kafa travması sonrası başlayan başarısı varsa, buna kusmalar eşlik ediyorsa
• Ateş, vücutta döküntüler ve başağrısı varsa,
• Kanser veya HIV gibi bir hastalık yada böyle bir hastalıktan dolayı tedavi alınıyorsa,
• Başağrısı ile beraber görme kaybı, konuşma bozukluğu, bir kol yada bacakta güçsüzlük gibi yakınmalar varsa mutlaka doktora gitmek gerekir.

Küme başağrısı nedir?

Erkeklerde daha sık olarak görülen, haftalar veya aylar süren ağrılı dönemleri aylar veya yıllar süren ağrısız dönemlerin izlediği bir başarısı türüdür. Küme başağrısı günde 1‐8 kez tekrarlayan, sıklıkla gece uykudan uyandıran bir ağrıdır. Her zaman aynı göz çevresine orbital, supraorbital ve/veya temporal ağrı lokalize olur. Ağrı çok şiddetli başlar, oyulur özelliktedir. Genelde ortalama 1 saat (15‐180 dak) sürer. Otonomik bulgular denilen aynı taraf gözde kanlanma ve/veya göz yaşarması, burun akıntısı, göz kapağı ödemi, alın ve yüzde terleme, miyozis ve/veya göz kapağında düşüklük eşlik eder.